Değer Kavramı Üzerine
Değer nedir ve algılarımızda neye karşı düşer ?
Değer kavramı bir duruma göre başka bir durumun üstünlüğü belirginleştiğinde anlam bulur.
Bir insan ve hayvanı değer üzerinden kıyasladığımızda bir referans seçilmelidir.
En önemli değer belirteçlerinden birisi fayda sağlamaktır. Diğeri de ilgi.
Mesela bir türkün bir eskimodan daha değerli olması aynı toplum içinde yaşıyor olmamamız ve birbirimize faydamız olmasıdır; ortak ülkü birlikteliği..
Bindiğim ucuz bir araba amerikadaki adamın altındaki yüzbin dolarlık arabadan daha değerlidir. Çükü ben kullanıyorum..
Çocuğun tüm diğer çocuklardan daha değerlidir..
Edebiyatla uğraşıyorsam iyi bir edebi kitapı herkesden daha çok değerli bulurum.. vs.
...
Bazı kıyaslamalar yapılır insan mı hayvan mı, o mu bu mu değerlidir vs.
Halbuki yukarda saydığım sebeplerden dolayı bu kıyaslama anlamsızdır.
Çünkü evindeki muhabbet kuşunun ölmesine sudan da açlıktan ölen birinin ölmesinden daha çok üzülürsün. orda tüm değer yargıların değişir.
...
Toplumların değer yargıları da yine benzer sebeplerle değişime uğrar. Toplumun faydasına olduğu düşünülen şeyler niteliğine bakılmaksızın değerli görülebilir hatta kutsallaştırılabilir. Fayda ortadan kalktığında ise değer kaybı olur ve nihayetinde kutsallığı ortadan kalkar.
...
Değer ve sevgi arasında sıkı bir ilişki vardır; değer verdiklerini seversin veya sevdiklerine değer verirsin.
Sevgiyi bir ihtiyaç gibi gören insanlar için değer vermeyi öğrenmek önemli bir ipucudur.
...
Nihayetinde değer, izafidir. Dolayısıyla şeyleri kıyaslamak da yanlıştır.
Cengiz Deniz